W powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego przysługują nam konkretne procedury zdrowotne finansowane ze środków publicznych. To tzw. „świadczenia gwarantowane”. Poniżej znajdziecie świadczenia gwarantowane na NFZ z zakresu zdrowia reprodukcyjnego. Macie do nich prawo za darmo w publicznych placówkach – szpitalach, placówkach POZ itp.
Do świadczeń gwarantowanych mają prawo osoby ubezpieczone oraz szereg grup, którym przysługuje bezpłatna opieka mimo formalnego braku ubezpieczenia. Mowa o m.in. dzieciach do 18. roku życia, osobach w ciąży, porodzie i połogu, zarejestrowanych w urzędzie pracy oraz innych grupach. Większość z nas podlega obowiązkowi ubezpieczenia z tytułu np. zatrudnienia. Osoby niepodlegające temu obowiązkowi ubezpieczenia, np. wykonujące pracę wyłącznie na podstawie umów o dzieło, mogą się ubezpieczyć dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Funduszu.
ŚWIADCZENIA SZPITALNE
Diagnostyka
- Mammografia, w tym z kontrastem
- Histerosalpingografia (kontrast gazowy i cieniujący)
- TK jamy brzusznej lub miednicy małej bez kontrastu i z kontrastem
- USG piersi
- USG macicy nieciężarnej i przydatków
- RM jamy brzusznej lub miednicy małej bez kontrastu i z kontrastem
- Badanie mikroskopowe materiału z pochwy/ szyjki macicy/macicy/krocza – rozmaz bakterii, posiew, antybiogram, parazytologia, toksykologia, badanie pakietu komórek i cytologia metodą Papanicolau
- Scyntygrafia jąder
- RTG nasieniowodów z kontrastem
- USG gruczołu krokowego
- USG transwaginalne
- USG moszny w tym jąder i najądrzy
Diagnostyka prenatalna
- USG płodu
- Wewnątrzmaciczna cefalometria
- Lokalizacja łożyska w USG
- Echokardiografia płodu
- Diagnostyka USG macicy ciężarnej – pełna
- Scyntygrafia łożyska
- pH-metria krwi płodu z owłosionej skóry głowy
- Badania mikroskopowe pęcherza płodowego/ płodu – rozmaz bakterii, posiew, antybiogram, parazytologia, toksykologia, badanie pakietu komórek i cytologia metodą Papanicolau
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego
Sterylizacja
Pozbawienie zdolności płodzenia jest penalizowane przez kodeks karny (art. 156). Procedura sterylizacji jest możliwa wyłącznie w przypadku stwierdzenia przez lekarza wyraźnych wskazań zdrowotnych, czyli sytuacji, gdy kolejna ciąża zagraża zdrowiu lub życiu kobiety, choroby nowotworowe czy stwierdzone wady genetyczne, w wyniku których płód nie będzie miał szans na przeżycie. Trwają starania nad uznaniem sterylizacji za metodę planowania rodziny.
Jak widać poniżej możliwa jest także refundacja procedur odwracających wazektomię i przywracających drożność jajowodów:
- obustronne podwiązanie i zmiażdżenie jajowodów
- obustronne endoskopowe zamknięcie światła jajowodów
- czy też wycięcie obu jajowodów
- przecięcie nasieniowodu
- zmiażdżenie nasieniowodu
- podwiązanie i przecięcie nasieniowodu
- Pooperacyjna rekonstrukcja przeciętego i podwiązanego nasieniowodu
- Przywrócenie ciągłości rozdzielonego jajowodu
Zabiegi
- Jednostronna/obustronna zmniejszająca mammoplastyka
- Rekonstrukcja piersi płatem skórno-mięśniowym
- Rekonstrukcja lub zabieg naprawczy brodawki sutkowej
- Zabieg naprawczy krocza
- Zabieg naprawczy pochwy
- Zabieg naprawczy sromu
PORADNIE, CZYLI AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA
Kto może udzielać porady z zakresu ginekologii i położnictwa?
- lekarz specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub ginekologii onkologicznej
- lekarz specjalista w dziedzinie endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości
- lekarz specjalista w dziedzinie perinatologii
- lekarz ze specjalizacją I stopnia w dziedzinie położnictwa i ginekologii
- lekarz w trakcie specjalizacji w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub ginekologii onkologicznej
- lekarz w trakcie specjalizacji w dziedzinie endokrynologii
- ginekologicznej i rozrodczości
- lekarz w trakcie specjalizacji w dziedzinie perinatologii
Dostępność badań lub procedur medycznych w poradniach specjalistycznych (ginekologia/położnictwo):
- badania laboratoryjne i mikrobiologiczne
- USG z głowicami: przezpochwową, przezbrzuszną, do badania piersi;
- RTG;
- mammografia;
- kolposkopia;
- krioterapia;
- elektrokoagulacja
Kto może udzielać porady z zakresu ginekologii dla dziewcząt?
- Lekarz specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii.
Diagnostyka
- badania na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) HPV-DNA – w przypadku wyniku badania cytologicznego wymazu z szyjki macicy: ASC-US, LSIL, AGC oraz monitorowania stanu pacjentek po leczeniu raka szyjki macicy
- badania na obecność wirusa / przeciwciała nabytego niedoboru odporności (HIV)
- USG gruczołu krokowego
- USG transwaginalne
- USG macicy nieciężarnej i przydatków
- USG moszny w tym jąder i najądrzy
- USG piersi
- Mammografia z kontrastem
- Mammografia jednej piersi
- Mammografia obu piersi
- RTG nasieniowodów z kontrastem
Badania prenatalne-genetyczne
Kryteria kwalifikacji osób wymagających udzielenia świadczenia (min. 1 kryterium):
- wiek ciężarnej powyżej 35 lat,
- wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka,
- stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka,
- stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową,
- stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu;
Badania:
- Klasyczne badania cytogenetyczne (techniki prążkowe – prążki GTG, CBG, Ag-NOR, QFQ, RBG i wysokiej rozdzielczości HRBT z analizą mikroskopową chromosomów)
- Cytogenetyczne badania molekularne (obejmuje analizę FISH – hybrydyzacja in situ z wykorzystaniem fluorescencji – do chromosomów metafazowych i prometafazowych oraz do jąder interfazowych z sondami molekularnymi centromerowymi, malującymi, specyficznymi, telomerowymi, Multicolor-FISH)
- Badania metodami biologii molekularnej (PCR i jej modyfikacje, RFLP, SSCP, HD, sekwencjonowanie i inne) dobranymi w zależności od wielkości i rodzaju mutacji
- Badania biochemiczne lub enzymatyczne
Badania prenatalne – obrazowe
Wymagania wobec personelu:
1) lekarz specjalista, który ukończył specjalizację obejmującą swoim programem nabycie umiejętności wykonywania badań ultrasonograficznych w określonym zakresie lub
2) lekarz posiadający udokumentowane potwierdzenie umiejętności wykonywania określonych badań ultrasonograficznych.
Badania:
- USG płodu
- Wewnątrzmaciczna cefalometria
- Diagnostyka USG macicy ciężarnej – pełna
- Echokardiografia płodu
Dzięki konsultacji genetycznej i przeprowadzeniu badań, o ile są one faktycznie wskazane, można podjąć kroki zwiększające szanse na prawidłowy przebieg ciąży. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje badanie kariotypu (prywatnie ok. 400-500 zł/osoba) wtedy, gdy lekarz genetyk współpracujący z NFZ widzi wskazania jak minimum 2 poronienia, czasami też niepłodność, martwe urodzenie czy mocne odchylenia od normy wykazane w badaniach nasienia. Badanie genetyczne materiału po poronieniu nie jest refundowane przez NFZ. Więcej na temat badań po poronieniu. |
Zabiegi w zakresie układu rozrodczego żeńskiego
- Biopsja kanału szyjki macicy
- Wycinki z szyjki macicy (biopsja skrawkowa)
- Marsupializacja torbieli szyjki macicy
- Elektrokoagulacja szyjki macicy
- Laseroterapia zmiany szyjki macicy
- Kriokonizacja szyjki macicy
- Zniszczenie lub wycięcie zmiany lub tkanki szyjki macicy – inne
- Uwolnienie zrostów wewnątrzpochwowych
- Biopsja pochwy
- Uwolnienie zrostów sromu
- Powiększenie wejścia do pochwy
- Nacięcie sromu/krocza – inne
- Biopsja sromu
- Nacięcie torbieli gruczołu Bartholina
- Marsupializacja torbieli gruczołu Bartholina
- Inne częściowe wycięcie lub zniszczenie zmian chorobowych w
- obrębie sromu i krocza
- Amniocenteza diagnostyczna
- Przedmuchiwanie i przepłukiwanie jajowodu
- Rozszerzenie kanału szyjki i wyłyżeczkowanie ścian jamy macicy
- Konizacja szyjki macicy
- Elektrokonizacja szyjki macicy
- Sztuczna inseminacja
Antykoncepcja
- Usunięcie krążka wewnątrzpochwowego
- Usunięcie innego pesarium pochwowego
- Wprowadzenie wewnątrzmacicznej wkładki antykoncepcyjnej
- Usunięcie wewnątrzmacicznej wkładki antykoncepcyjnej
- Wprowadzenie leczniczej wkładki do macicy
- Usunięcie wewnątrzmacicznej wkładki leczniczej
Podstawa prawna: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 6listopada 2013r.w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej
PLACÓWKI POZ, CZYLI PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA
Świadczenia gwarantowane w POZ obejmują:
- świadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki lub higienistki szkolnej udzielane w środowisku nauczania i wychowania;
- świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej;
- transport sanitarny.
Świadczenia gwarantowane lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmują:
- poradę lekarską udzielaną w warunkach ambulatoryjnych;
- poradę lekarską udzielaną w domu świadczeniobiorcy w przypadkach uzasadnionych medycznie;
- świadczenia w ramach profilaktyki chorób układu krążenia, realizowane w warunkach określonych w części II;
- poradę patronażową realizowaną w warunkach określonych w części III;
- badania bilansowe, w tym badania przesiewowe, realizowane w warunkach określonych w części III;
- świadczenia medycznej diagnostyki laboratoryjnej lub diagnostyki obrazowej i nieobrazowej,
- szczepienia ochronne realizowane zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Świadczeniodawca zapewnia dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w miejscu ich udzielania od poniedziałku do piątku, w godzinach pomiędzy 8:00 a 18:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.
Wizyta patronażowa i testy przesiewowe*
*Wizyta położnej lub pielęgniarki mająca na celu monitorowanie stanu zdrowia Noworodka/niemowlęcia oraz edukację rodziców w zakresie jego pielęgnacji i żywienia, wykonywana w warunkach domowych.
0–6 miesiąc życia
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej.
- Podstawowa ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne badanie wzroku.
3–4 miesiąc życia
Wizyta patronażowa pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej mająca na celu:
1) przeprowadzenie instruktażu w zakresie pielęgnacji niemowlęcia, w tym karmienia piersią, pielęgnacji jamy ustnej;
2) w razie stwierdzenia nieprawidłowości – rozpoznanie problemów zdrowotnych i społecznych rodziny.
9 miesiąc życia
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej.
- Orientacyjna ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne badanie wzroku i słuchu.
- Wizyta patronażowa pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w przypadku, gdy w czasie poprzedniej wizyty stwierdzono zaburzenia stanu zdrowia dziecka.
12 miesiąc życia
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary: masy i długości ciała,obwodu głowy i klatki piersiowej, w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI).
- Orientacyjna ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne badanie wzroku i słuchu.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
2 lata
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary: masy i długości ciała, w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI).
- Orientacyjna ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne badanie słuchu.
- Test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
4 lata
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary wzrostu i masy ciała, w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI).
- Orientacyjna ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku i uszkodzeń słuchu.
- Orientacyjne wykrywanie zaburzeń statyki ciała.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
5 lat
- Wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego – pomiary wzrostu i masy ciała, w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI).
- Orientacyjna ocena rozwoju psychomotorycznego.
- Orientacyjne wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku i uszkodzeń słuchu.
- Orientacyjne wykrywanie zaburzeń statyki ciała.
- Orientacyjne wykrywanie wad wymowy.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
NOCNA I ŚWIĄTECZNA OPIEKA ZDROWOTNA UDZIELANA W MIEJSCU ZAMIESZKANIA LUB POBYTU ŚWIADCZENIOBIORCY
Świadczenia opieki zdrowotnej są realizowane przez lekarzy lub pielęgniarki od poniedziałku do piątku, w godzinach od 18:00 do 8:00 dnia następnego oraz w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy, w warunkach ambulatoryjnych.
Dyżurujący lekarz udziela porad:
- w warunkach ambulatoryjnych,
- w domu pacjenta (w przypadkach medycznie uzasadnionych),
- telefonicznie.
Z pomocy lekarza i pielęgniarki w nocy, w dni wolne i w święta można skorzystać w razie:
- nagłego zachorowania;
- nagłego pogorszenia stanu zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub istotny uszczerbek zdrowia, a zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy;
- gdy zachodzi obawa, że oczekiwanie na otwarcie przychodni może znacząco niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia.