NIEPŁODNOŚĆ

 

Niepłodność dotyczy około 20% społeczeństwa w wieku rozrodczym. W Polsce to  około 1,5 mln par. Dlatego tak ważna jest rzetelna diagnostyka i leczenie zgodne z aktualną wiedzą medyczną.

Dzięki refundacji leczenia niepłodności metodą in vitro (IVF) urodziło się ponad 22 tysiące dzieci. Po jej wycofaniu Polska pozostaje jedynym państwem Unii Europejskiej, które nie wspiera finansowo pacjentów wymagających terapii IVF.

Obecnie jedynie niektóre samorządy prowadzą lokalne programy refundacji. Listę można znaleźć na stronie Stowarzyszenia na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji “Nasz Bocian”. To stowarzyszenie od 2002 roku jest głosem polskich pacjentek i pacjentów zmagających się z niezamierzoną bezdzietnością.  Polska polityka wobec osób borykających się z niepłodnością wpisuje się w kategorie przemocy instytucjonalnej, o której Stowarzyszenie więcej napisało we wspólnym raporcie.

Polecamy portal Stowarzyszenia „Nasz Bocian” wszystkim osobom zainteresowanym:

  • diagnostyką i leczeniem niepłodności,
  • adopcją,
  • opieką zastępczą,
  • zachowaniem płodności np. przed leczeniem nowotworowym
  • zaakceptowaną bezdzietnością.

Diagnostyka

„Ustalając przyczyny braku ciąży należy podjąć próbę wskazania przyczyny niepłodności, ocenić szansę na zajście w ciążę bez pomocy medycznej, ocenić szansę na usunięcie przyczyny niepłodności oraz ustalić plan postępowania terapeutycznego. Zasadą dobrej praktyki medycznej powinno być wykonanie tylko niezbędnych badań. Należy zaniechać uciążliwej, długotrwałej, powtarzanej diagnostyki, wykonywania badań, których nie potrafimy zinterpretować- nie zbliży to nas ani do rozpoznania ani ustalenia skutecznego postępowania leczniczego”, podkreśla Stowarzyszenie Nasz Bocian.

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (SPiN PTGP):

U pacjentek poniżej 35. roku życia bez obciążeń w wywiadzie, rozpoczęcie diagnostyki w kierunku niepłodności wskazane jest po roku regularnego współżycia. U kobiet po 35. roku życia — po 6. miesiącach, zaś u pacjentek po 40. roku życia — jeszcze wcześniej, nawet bezpośrednio po zadeklarowaniu planów prokreacyjnych. Wszelkie nieprawidłowości w badaniu podmiotowym lub przedmiotowym kobiety lub mężczyzny, niezależnie od wieku pacjentów, usprawiedliwiają wcześniejsze rozpoczęcie diagnostyki niepłodności.

Celem diagnostyki jest ustalenie przyczyn bezdzietności oraz opracowanie i wdrożenie optymalnego, zindywidualizowanego leczenia. W pierwszej kolejności diagnostyka powinna obejmować:

  • ocenę czynności jajników (czy występują cykle owulacyjne),
  • anatomii żeńskiego układu rozrodczego (czy są drożne jajowody i prawidłowa jama macicy),
  • badanie nasienia (czy są prawidłowe parametry nasienia).

U około połowy par za ograniczenie płodności odpowiada czynnik męski.

Badania kariotypu powinno się zaproponować także wszystkim pacjentom (niezależnie od wyników badania nasienia), jeżeli w wywiadzie uzyskano informację o poronieniach nawracających lub jeżeli materiał genetyczny z poronienia wskazuje na możliwość nosicielstwa zmiany genetycznej u rodziców.  Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje badanie kariotypu (prywatnie ok. 400-500 zł/osoba) wtedy, gdy lekarz genetyk współpracujący z NFZ widzi wskazania jak  minimum 2 poronienia, czasami też niepłodność, martwe urodzenie czy mocne odchylenia od normy wykazane w badaniach nasienia Więcej na temat badań po poronieniu. 

Leczenie

“Spośród bardzo wielu proponowanych w przeszłości metod leczenia okazało się ze tylko nieliczne medycznie zwiększają odsetki ciąż:

  • leczenie operacyjne wybranych zmian anatomicznych,
  • stymulacja jajeczkowania,
  • inseminacja domaciczna,
  • pozaustrojowe zapłodnienie i inne metody rozrodu wspomaganego”

prof. dr hab. Sławomir Wołczyński
Specjalista ginekologii i położnictwa, endokrynolog

Przed przystąpieniem do leczenia należy zadbać o ogólny stan zdrowia – normalizację wady, rezygnację z używek, wyleczenie chorób przewlekłych i zaburzeń hormonalnych.

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (SPiN PTGP):

Przy podejrzeniu zmian patologicznych w jamie macicy (polipy, mięśniaki podśluzówkowe, zrosty i przegroda w jamie macicy), zmian w jajowodach oraz endometriozy należy zaproponować postępowanie operacyjne ze standardową profilaktyką przeciwzrostową.

Pary z niepłodnością niekreśloną, u których wiek kobiety nie przekracza 35. roku życia, mogą mieć zaproponowane zapłodnienie pozaustrojowe po około 2 latach naturalnych starań o ciążę. Jeżeli wiek kobiety przekracza 35 lat, zapłodnienie pozaustrojowe jest postępowaniem z wyboru po roku starań. Jeżeli wiek kobiety przekracza 38 lat, rekomendowane jest leczenie metodą zapłodnienia pozaustrojowego.

Kriokonserwacja nasienia jest metodą z wyboru u pacjentów w wieku rozrodczym przed planowaną radio- lub chemioterapią, a także zabiegami operacyjnymi potencjalnie mogącymi doprowadzić do upośledzenia ich płodności. Każdy pacjent ma prawo do pełnej informacji o możliwości zabezpieczenia potencjału rozrodczego przed rozpoczęciem działań medycznych obarczonych w tym kontekście ryzykiem

In Vitro

Metoda pozaustrojowego zapłodnienia ma udowodnioną najwyższą skuteczność spośród wszystkich metod leczenia niepłodności.

Wobec wysokiej efektywności transferu zarodków mrożonych, w ostatnich latach obserwuje się tendencję do rezygnacji z transferu zarodków w cyklach stymulowanych na rzecz kriokonserwacji zarodków i odroczonego transferu zarodków. Wykazano w wielu badaniach klinicznych, że takie postępowanie pozwala zwiększyć kumulacyjny odsetek ciąż oraz skrócić czas do uzyskania potomstwa

Najnowsze badania nad zastosowaniem diagnostyki preimplantacyjnej wykazują, że jest to skuteczna metoda zapobiegająca przenoszeniu do macicy wadliwych genetycznie zarodków.

Jednocześnie jest ona bezpieczna dla zarodków poddawanych diagnostyce. Nie stwierdzono żadnych negatywnych działań ubocznych zastosowania badań PGD, w tym wpływu na:

  •  wzrost,
  • wrodzone malformacje,
  • zachowanie,
  • rozwój psychiczny i psychoruchowy
  • zwiększenie częstości przyjęć na oddziały intensywnej opieki perinatalne

Wykazano, że tylko 30% naturalnych koncepcji kończy się urodzeniem zdrowego dziecka. Aneuploidie są najczęstszymi zaburzeniami chromosomowymi u ludzi i najczęstszą przyczyną poronień oraz wad wrodzonych u dzieci.

Celem zwiększenia szans na urodzenie zdrowego dziecka w rodzinach bez wykrytych obciążeń genetycznych, w których z różnych powodów (wieku, wielokrotnego braku implantacji zarodków, wielokrotnych poronień, zaburzeń genetycznych wykrytych w materiale z poronień lub urodzenia dziecka z chromosomową aneuploidią) testuje się zarodki pod względem prawidłowej liczby chromosomów.

Naprotechnologia

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (SPiN PTGP):

Naprotechnologia wykorzystuje metody naturalnej oceny płodności zgodnie zasadami akceptowanymi przez kościół katolicki. Zakłada, że po ustaleniu powodu niepłodności należy zastosować leczenie przyczynowe, zachowawcze lub operacyjne. Metoda ta z założenia, z przyczyn wyłącznie ideologicznych, odrzuca uznane metody leczenia niepłodności, takie jak inseminacja czy zapłodnienie pozaustrojowe.

W związku z powyższym, postępowanie w jej ramach nie przyniesie efektów między innymi u kobiet z:

  •  obniżoną rezerwą jajnikową,
  • zaawansowaną endometriozą,
  • niedrożnością lub ograniczeniem drożności jajowodów,
  • w przypadku stwierdzenia męskiego czynnika niepłodności (na przykład znacznie obniżone parametry nasienia)
  • niepłodnością nieokreśloną.

Nie wykazano w nich skuteczności tej metody za pomocą prawidłowej metodologii i analizy statystycznej. Fakt ten jest również odzwierciedlony w negatywnej opinii AOTMiT–u. Termin naprotechnologia nie został również opisany w dostępnych rekomendacjach europejskich i światowych towarzystw naukowych.

Należy podkreślić, że niepotrzebne odkładanie decyzji o rozpoczęciu leczenia zgodnie z medycyną opartą na dowodach naukowych może przyczynić się między innymi do spadku rezerwy jajnikowej, a w szczególnych sytuacjach — do całkowitej utraty szans na posiadanie potomstw

Podobne artykuły