DOSTĘPNOŚĆ ABORCJI W ZACHODNIOPOMORSKIEM – FEDERA Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

Poznaj wyniki monitoringu szpitali w największych miastach województwa zachodniopomorskiego. Terminacja ciąży[1] w województwie zachodniopomorskim wypada w statystykach przeciętnie w porównaniu z pozostałymi regionami Polski. W 2018 roku sprawozdano 47 zabiegów[2]. Federacja skierowała zapytania do czterech zakontraktowanych szpitali w Szczecinie. Pismo do szpitala w Koszalinie wystosowała Dorota Chałat, Prezeska Koszalińskiego Stowarzyszenia Aktywności Lokalnej Era Kobiet.

Pytania

Ile zabiegów przerywania ciąży dopuszczalnych na mocy ustawy z 1993 r. zostało przeprowadzonych od początku 2019 r. z podziałem na miesiące?
Czy obecnie przeprowadza się zabiegi przerywania ciąży zgodnie z ustawą z 1993 r.?
Jeśli odpowiedź na powyższe pytania jest negatywna, proszę o wskazanie przyczyn odmowy przeprowadzania zabiegów przerywania ciąży dopuszczalnych na mocy ustawy z 1993 r.
Czy w przypadku odmowy przeprowadzenia zabiegów przerywania ciąży dopuszczalnych na mocy ustawy z 1993 r. przez lekarzy wykonujących zawód w [nazwa szpitala] Dyrektor wskazuje pacjentkom realne możliwości uzyskania tego świadczeniu u innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej albo zapewnia Pan wykonanie takiego zabiegu (jako świadczenia zdrowotnego) przez innego lekarza – podwykonawcę?”
Jak wyglądają procedury postępowania z pacjentką, która zgłasza się do Państwa szpitala w celu terminacji ciąży lub u której w trakcie diagnostyki ujawniają się ustawowe przesłanki do terminacji ciąży (a pacjentka wyraża wolę jej przerwania)? Jakie czynności/świadczenia są wykonywane i w jakiej kolejności?

Terminacja ciąży w województwie zachodniopomorskim – wyniki monitoringu w PDF

Poniższa tabela ilustruje informacje i deklaracje przekazane przez szpitale w Szczecinie i Koszalinie:

NAZWA SZPITALA (stopień referencyjności)	DATA ODPOWIEDZI	DEKLARACJA WYKONYWANIA TERMINACJI CIĄŻY	LICZBA ZABIEGÓW W 2019 R.	LICZBA ZABIEGÓW W 2018 R.*	DODATKOWE INFORMACJE
Samodzielny Publiczny ZOZ MSWiA w Szczecinie (I)	16.09.2019	NIE	0	0	Nie ma oddziału położniczego i diagnostyki prenatalnej, pacjentki się nie zgłaszają.
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 PUM w Szczecinie (III)	26.11.2019	TAK	10	3	Nie opracowano procedury; postępowanie wynika z ustawy.
Samodzielny Publiczny Specjalistyczny ZOZ “Zdroje” w Szczecinie (III)	11.09.2019	TAK	7	4	Opisana procedura postępowania i formularz zgody na terminację.
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 2 PUM w Szczecinie (III)	12.09.2019	TAK	9	22	“Postępowanie jest zgodne z zasadami medycyny opartej na faktach (EBM)”.
Szpital Wojewódzki w Koszalinie (III)	9.10.2019	TAK	4	4	Opisana procedura. Personel musi przedstawić informację o ustawie “Za życiem”, którą pacjentka musi podpisać.

*Dane pozyskane przez Federację na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

Spośród wszystkich badanych szpitali tylko jeden oświadczył, że nie realizuje świadczeń z powodu braku oddziału położniczego. Szpital uzasadnia, że w wyniku obecnej organizacji opieki ginekologiczno-położniczej pacjentki ze wskazaniami do terminacji ciąży do nich nie trafiają.

Pozostałe szpitale w Szczecinie oraz Szpital Wojewódzki w Koszalinie deklarują wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy o planowaniu rodziny i kontraktu z NFZ. Dwa szpitale opisują procedury postępowania z pacjentką. W szczecińskim szpitalu „Zdroje” procedura jest wręcz modelowa pod względem przekazywanych informacji, odbieranych zgód i poszanowania prywatności pacjentek (oddzielna sala, opcjonalne konsultacje psychologiczne, szczególna opieka pielęgniarska).

Tymczasem koszaliński szpital poprzez niektóre praktyki komplikuje procedurę – wymaga podpisów dwóch lekarzy na dokumentacji potwierdzającej wskazania medyczne, zmusza pacjentki do zapoznania się z ustawą „Za życiem”, czyli nieetyczną propozycją 4000 zł za urodzenie dziecka z ciężkimi i nieodwracalnymi wadami. Poza tymi nieprawidłowościami, szpital zapewnia o izolacji pacjentek w oddzielnej sali oraz o informowaniu nt. możliwości konsultacji psychologicznych przed i po terminacji.

Szpital nr 2 PUM deklaruje, że „każda pacjentka ma zapewnioną pełną opiekę z możliwością konsultacji specjalisty medycyny perinatalnej, genetyki klinicznej, neonatologa, wsparcie psychologa; postępowanie jest zgodne z zasadami medycyny opartej na faktach (EBM)”, ale nie przedstawia konkretnej procedury. Podobnie szpital nr 1 wywodzi swoją procedurę z ustawy, co przy braku oddzielnego dokumentu nie pozwala zweryfikować, czy nie dochodzi do nadużyć praw pacjenckich w postaci niewymaganych prawem wymogów.

Podsumowując, deklaracje szpitali o III stopniu referencyjności, do których pacjentki często bywają kierowane na terminację ciąży, prezentują się obiecująco. Niewielka liczba zabiegów w porównaniu do reszty województw, może wynikać po prostu ze struktury demograficznej województwa, chociaż będziemy dalej monitorować sytuację, czy pacjentki nie są odsyłane bez odnotowywania tego w dokumentacji.

Wyniki w perspektywie powszechnych naruszeń prawa

Jak wynika z otrzymywanych przez Federację zgłoszeń, prowadzonych interwencji i doniesień medialnych oraz przeprowadzonego monitoringu, dostępność aborcji jest znacząco ograniczona w całej Polsce z powodu kilku czynników:

braku jednolitej, zgodnej z prawem, procedury postępowania, która byłaby znana z góry przez pacjentki,
stawiania dodatkowych, niewymaganych żadnymi przepisami wymogów (np. obowiązkowa konsultacja psychologiczna, zgoda konsultanta wojewódzkiego lub komisji bioetycznej lub konsylium, obowiązkowy okres oczekiwania),
odmów motywowanych ideologicznie,
niekierowania pacjentek do placówek, które zapewnią uzyskanie tego świadczenia. Warto w tym miejscu wskazać, że taki obowiązek szpitala jako podmiotu leczniczego, a przez to dyrektora placówki, potwierdziło w piśmie z 21 grudnia 2018 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych podczas prezentacji stanowiska rządu przed Komitetem Ministrów Rady Europy [3] w sprawie implementacji wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i S. przeciwko Polsce.

W rezultacie, zaledwie 10% zakontraktowanych placówek w Polsce przestrzega prawa i świadczy zabiegi przerywania ciąży. Wedle statystyk Ministerstwa Zdrowia, w ostatnich latach wykonuje się około 1100 aborcji, przy czym większość tylko w czterech województwach – mazowieckim, śląskim, pomorskim i łódzkim – co świadczy o rosnącej koncentracji świadczeń i wymuszonej migracji kobiet do innych regionów Polski.

Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny od 25 lat bada dostępność świadczeń zdrowia reprodukcyjnego. W 2019 roku prowadzi akcję #PrześwietlamySzpitale w celu monitorowania placówek z kontraktem na świadczenie m.in. terminacji ciąży. Zabiegi przerwania ciąży w przypadkach określonych w ustawie o planowaniu rodziny są świadczeniami gwarantowanymi, które powinny być realizowane we wszystkich szpitalach mających kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia „położnictwo i ginekologia – hospitalizacja”.

W ramach dostępu do informacji publicznej[1] kierujemy wnioski do szpitali w stolicach województw, by ocenić, jak przestrzegają prawa i jakie procedury stosują. Cyklicznie publikujemy wyniki akcji, skorygowane o informacje od pacjentek nt. realiów i podejmowane przez nas interwencje. Wszelkie naruszenia zgłaszamy do Rzecznika Praw Pacjenta, Narodowego Funduszu Zdrowia i Ministerstwa Zdrowia, by odgórne, systemowe zmiany doprowadziły do poprawy dostępności tego świadczenia gwarantowanego[2]. Podejmujemy też działania rzecznicze pod adresem władz lokalnych, jeżeli (współ)finansują szpitale zobligowane do wykonywania aborcji.

Terminacja ciąży w województwie zachodniopomorskim – listy szpitali

Zamieszczamy także odpowiedzi od szpitali jako ważne narzędzie ułatwiające pacjentkom wyegzekwowanie swojego prawa do terminacji ciąży.

[1] art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (t.j. Dz.U. 2018 poz. 1330 ze zm.)

[2] na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego

[1] w przypadkach przewidzianych przez ustawę z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

[2] Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, 2019, “Przemoc_instytucjonalna w Polsce. O systemowych naruszeniach praw reprodukcyjnych“, Warszawa.

[3] Nadzór nad wykonaniem wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, H46-13 P. and S. v. Poland (Application No. 57375/08), CM/Del/Dec(2019)1340/H46-13, https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=090000168093755e

Pytania

Terminacja ciąży w województwie zachodniopomorskim – wyniki monitoringu w PDF

Wyniki w perspektywie powszechnych naruszeń prawa

Terminacja ciąży w województwie zachodniopomorskim – listy szpitali

Podobne artykuły