DIAGNOSTYKA PRENATALNA W POLSCE – KONIECZNE ZMIANY I RZECZNICTWO

badania prenatalne w Polsce

Mimo ogromnego postępu diagnostyka prenatalna nadal wymaga reform, stałego nadzoru oraz poprawy dostępności i jakości. Jakie zmiany muszą nastąpić w polskim systemie?

Diagnostyka prenatalna – apel o zmiany na rzecz skuteczności i rzetelności

Monitorując usługi zdrowia reprodukcyjnego, otrzymujemy liczne zgłoszenia wskazujące na nieprzestrzeganie obowiązujących rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Określają one procedury wykonywania badań, odpowiedni czas badań, wymogi sprzętowe czy kwalifikacje zawodowe diagnostów.

1.W związku z powyższym zwracamy się do towarzystw naukowych, konsultantów krajowych i wojewódzkich, samorządów lekarskich o:

  • wypracowanie skutecznych, długofalowych strategii upowszechniania i egzekwowania standardów
  • stałe aktualizacje w oparciu o najnowszą wiedzę medyczną i stanowiska międzynarodowych towarzystw naukowych.

2. Za Najwyższą Izbą Kontroli skierujemy postulat do dyrekcji placówek realizujących opiekę nad pacjentkami w ciąży o dopełnienie obowiązku informacyjnego wobec pacjentek nt. dostępnych badań, w tym w ramach programu, oraz kierowanie w razie spełnienia przesłanek. Ponadto konieczna jest weryfikacja, czy lekarki i lekarze wykonujący badania w ramach Programu spełniają ku temu prawne wymagania.

3. Apelujemy do Ministerstwa Zdrowia o wpisanie na listę świadczeń gwarantowanych badań genetycznych metodą mikromacierzy jako najdokładniejszego i najbardziej kompleksowego badania. Federacja wystąpiła do Ministerstwa Zdrowia z zapytaniem o plany wdrożenia rekomendacji Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, która uzasadnia refundację tego świadczenia. W odpowiedzi Ministerstwo poinformowało, że po skorygowania Karty Świadczenia Zdrowotnego przez konsultanta krajowego w dziedzinie genetyki klinicznej zostaną ponownie przekazane do AOTMiT do procedowania, a po uzyskaniu rekomendacji Minister podejmie decyzję o refundacji. Federacja będzie monitorować ten proces.

4. Postulujemy także zmiany we wzorach dokumentacji medycznej prowadzonej w czasie ciąży tak, by znajdowało się w niej podpisane przez pacjentkę potwierdzenie, że uzyskała od lekarza informacje o możliwości badań prenatalnych.

Badania a klauzula sumienia

5. Opowiadamy się także za jasnym stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie klauzuli sumienia w odniesieniu do badań prenatalnych. Tako stanowisko powinno być spójne z oceną Komitetu Bioetyki PAN, który określił granice stosowania klauzuli sumienia. Komitet  zastrzegł, że nie obejmuje ona świadczeń informacyjnych w rodzaju skierowania na badania prenatalne, gdyż służą one uzyskaniu wiedzy o stanie płodu, a przez to w kategoriach aksjologicznych są neutralne. Ostateczna decyzja pozostaje w gestii pacjentki i jej systemu wartości. Lekarz nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jej wybór. Jednocześnie – jak ilustrują wyroki sądowe – udzielenie nierzetelnych informacji , dezinformacja oraz niewydanie skierowania na niezbędne badania diagnostyczne, stanowi o winie lekarza. W związku z powyższym, konieczne jest przypomnienie lekarzom o tym wyjątku od stosowania klauzuli.

Diagnostyka prenatalna – apel o zmiany na rzecz lepszej dostępności

6. Apelujemy do Ministerstwa Zdrowia  o kompleksową i wielopoziomową kampanię informacyjną do osób planujących rodzicielstwo na temat dostępnych badań w ciąży, Programu Badań Prenatalnych i możliwości badań przesiewowych pod kątem najczęstszych aberracji chromosomowych.

Jak wykazała kontrola NIK z 2016 roku nad realizacją programu badań prenatalnych – “dostępność badań prenatalnych (a co za tym idzie pośrednio także większy udział kobiet w Programie) i rozmieszczenie wykonawców badań na terenie poszczególnych województw zależały od sposobu przeprowadzania konkursów”.

Realizacja programu badań prenatalnych

program badań prenatalnych

7. W związku z tym zwracamy się do wojewódzkich oddziałów NFZ o wprowadzanie podobszarów kontraktowania na terenie województwa w procedurach konkursowych. Z raportu NIK wynika bowiem, że taki system przekłada się na większą liczbę świadczeniodawców. To zaowocuje równomiernym rozmieszczeniem placówek, łatwiejszym dostępem do badań i większą liczbą beneficjentek programu.,

8. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny stoi na stanowisku, iż nieinwazyjne badania prenatalne oferowane w Programie Badań Prenatalnych powinny przysługiwać wszystkim kobietom w ciąży niezależnie od wieku czy historii genetycznej. Wszystkie kobiety w ciąży w Polsce powinny mieć zaproponowane przesiewowe badania prenatalne w kierunku najczęściej spotykanych wad rozwojowych i aberracji chromosomowych.

Jak wylicza NIK, koszt nieinwazyjnych badań prenatalnych w I i II trymestrze ciąży wynosi w ramach Programu od 819 zł do 1 028 zł, a prywatnie nawet dwa razy więcej, co uderza w pacjentki pozbawione niezbędnych środków finansowych czy informacji o Programie. Ministerstwo Zdrowia podjęło w 2013 r. prace rozszerzeniem programu, ale nie zostały one zakończone.

Federacja wystąpiła z zapytaniem o powód zawieszenia prac i możliwości realizacji takiego postulatu, który wyrażały wcześniej także Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, Konsultant Krajowy w dziedzinie Perinatologii oraz Najwyższa Izba Kontroli. Ministerstwo Zdrowia poinformowało, że nie są planowane zmiany przepisów i każda osoba w ciąży ma dostęp do niezbędnych badań, o ile istnieją wskazania medyczne. Niestety realia są takie, że obecny system przerzuca koszty badań na pacjentki i prowadzi do opóźnienia diagnostyki. Federacja będzie kontynuowała rzecznictwo na rzecz refundacji testu PAPP-a jako przesiewowych testów określających ryzyko najczęstszych aberracji chromosomowych.

Podobne artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *