Przerwanie ciąży z powodu zagrożenia zdrowia lub życia osoby w ciąży (w tym przy diagnozie wad rozwojowych lub genetycznych płodu)

Po ogłoszeniu tzw. wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. (sygn. akt K 1/20) aborcja nie może być w Polsce przeprowadzona wyłącznie z powodu ciężkich wad płodu.
Ale jeśli istnieje zagrożenie dla zdrowia lub życia osoby w ciąży – przerwanie ciąży jest legalne i powinno być wykonane w szpitalu publicznym w ramach NFZ.

• Przerwanie ciąży w szpitalu publicznym na NFZ

  • Jeśli otrzymałaś diagnozę ciężkich wad rozwojowych lub genetycznych płodu – masz prawo do przerwania ciąży w szpitalu publicznym, w ramach NFZ. Negatywne rokowania mogą prowadzić do wystąpienia silnego stresu, lęku, depresji lub innych objawów kryzysu emocjonalnego. Oznacza to spełnienie obowiązującej nadal przesłanki zagrożenia zdrowia lub życia osoby w ciąży. 
  • Jeśli ciąża zagraża Twojemu zdrowiu fizycznemu – np. chorujesz przewlekle, jesteś w trakcie leczenia, a kontynuowanie ciąży mogłoby pogorszyć Twój stan lub uniemożliwić terapię – również masz prawo do legalnego przerwania ciąży na NFZ. W tym przypadku podstawą jest przesłanka zagrożenia zdrowia (w tym przypadku fizycznego) osoby w ciąży.

Potrzebne dokumenty

Aby przerwać ciążę w szpitalu z przesłanki zagrożenia zdrowia lub życia, należy przygotować odpowiednią dokumentację medyczną. To ważny element, który może znacznie przyspieszyć proces kwalifikacji do zabiegu i przyjęcie na oddział.

W przypadku zagrożenia zdrowia fizycznego:

• Zaświadczenie od lekarza specjalisty zajmującego się chorobą, na którą choruje osoba w ciąży (np. kardiolog, onkolog, neurolog).
• W sytuacjach nagłych, gdy istnieje bezpośrednie zagrożenie życia, zaświadczenie może wydać każdy lekarz, który je stwierdza (np. w przypadku wystąpienia nagłego krwotoku i przyjęcia na SOR).

W przypadku zagrożenia zdrowia psychicznego:

• Zaświadczenie od lekarza psychiatry, potwierdzające, że kontynuacja ciąży stanowi zagrożenie dla zdrowia psychicznego (np. może prowadzić do depresji, zaburzeń lękowych, zespołu stresu pourazowego).

Dokumentacja medyczna:

• Wszystkie dotychczas wykonane badania, szczególnie te, które potwierdzają diagnozę lub obecny stan zdrowia.
• W przypadku podejrzenia lub rozpoznania wad genetycznych płodu, konieczne są wyniki badań prenatalnych – w szczególności:
  • amniopunkcja lub
  • biopsja kosmówki.

Twoja pisemna zgoda na zabieg:

• Do szpitala warto zabrać gotowe podanie z wnioskiem o wykonanie aborcji (np. adresowane do ordynatora oddziału).
• Przygotuj podanie w dwóch egzemplarzach – jeden zostanie w szpitalu, na drugim poproś o potwierdzenie złożenia.
  To zabezpieczenie formalne, które może pomóc w przypadku odmowy wykonania świadczenia.
• Gotowy wzór wniosku do ordynatora – pobierz, wypełnij i zabierz ze sobą na oddział.

Dokumenty wspierające (opcjonalne, ale pomocne):

• Zalecenia Konsultantów Krajowych w dziedzinie położnictwa, ginekologii i perinatologii – przypominają szpitalom, że nie mają prawa odsyłać pacjentek do innych placówek.
• Decyzja Komitetu Ministrów Rady Europy ws. wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – podkreśla obowiązek realnego zapewnienia dostępu do legalnej aborcji.

Choć nie są to dokumenty wymagane formalnie, mogą być bardzo pomocne w sytuacji, gdy szpital próbuje odmówić świadczenia lub odsyła osobę w ciąży bez podstawy prawnej.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w zorganizowaniu wizyty u lekarza, przygotowaniu dokumentów lub pomocy w szpitalu – skontaktuj się z nami.
Jesteśmy tu, by Ci pomóc – bez oceniania, z pełnym szacunkiem dla Twojej decyzji i sytuacji.

📞 22 635 93 95
📧  info@federa.org.pl
🕓 pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00–17:00

Co zabrać ze sobą do szpitala?

Do którego szpitala się udać?

Jeśli spełniasz przesłanki do legalnego przerwania ciąży (zagrożenie zdrowia fizycznego, psychicznego lub życia), zabieg powinien zostać wykonany w publicznym szpitalu – na oddziale ginekologiczno-położniczym lub patologii ciąży – w ramach świadczeń finansowanych przez NFZ.

Nie obowiązuje rejonizacja – możesz wybrać:

• najbliższy szpital,
• placówkę, w której prowadzono Twoją ciążę,
• ośrodek, w którym wykonano diagnostykę prenatalną,
• lub inny szpital, który jest dla Ciebie dogodny.

Warto pamiętać, że w dużych ośrodkach miejskich czas oczekiwania może być dłuższy ze względu na większe obłożenie.

Zgodnie z zaleceniami Konsultantów Krajowych w dziedzinie położnictwa, ginekologii i perinatologii, szpitale nie mogą przerzucać odpowiedzialności na inne placówki. Oznacza to, że nie mają prawa odsyłać pacjentki z powodu „wykonania diagnostyki w innej placówce” czy „innego lekarza prowadzącego”.

W przypadku odmowy warto mieć przy sobie kopię tych zaleceń lub powołać się na nie podczas rozmowy z personelem – są publicznie dostępne i potwierdzają Twoje prawo do uzyskania świadczenia tam, gdzie się zgłosisz.

Obowiązki szpitali

Publiczne szpitale mają podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). Umowy te obejmują także obowiązek realizacji świadczeń związanych z przerwaniem ciąży w granicach prawa. Odmowa wykonania legalnej aborcji może stanowić naruszenie tych umów i skutkować konsekwencjami dla placówki, w tym karami finansowymi.

Jeśli szpital:

• odmawia przyjęcia na oddział,
• zleca nieuzasadnione badania,
• opóźnia wykonanie zabiegu,
• odmawia wykonania aborcji mimo istnienia przesłanki zdrowotnej,

– możesz przypomnieć, że działają wbrew przepisom prawa oraz warunkom umowy z NFZ.

Co możesz zrobić, jeśli szpital odmawia?

Jeśli placówka odmawia przyjęcia lub wykonania świadczenia:

• Skontaktuj się z FEDERĄ – pomożemy Ci zareagować, wyjaśnić sytuację
  i wyegzekwować Twoje prawa.
• Zgłoś sprawę do Rzecznika Praw Pacjenta – przedstaw sytuację, dołącz dokumenty medyczne.
• Przypomnij, że bezprawna odmowa może skutkować:
  • karami umownymi ze strony NFZ,
  • pozwem cywilnym,
  • sankcjami ze strony Rzecznika Praw Pacjenta.

A co z klauzulą sumienia?

Zgodnie z Ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, lekarz może odmówić wykonania aborcji, powołując się na tzw. klauzulę sumienia. Jednak:

• klauzula dotyczy wyłącznie osób, nie całych placówek – jeśli cały szpital odmawia wykonania zabiegu, należy to zgłosić do Rzecznika Praw Pacjenta, NFZ oraz Ministerstwa Zdrowia jako nadużycie,
• lekarz, który odmówi, ma obowiązek odnotować to w dokumentacji medycznej,
• ordynator oddziału lub dyrektor szpitala powinien wskazać innego lekarza albo placówkę, w której zabieg może zostać przeprowadzony.

Te obowiązki potwierdzają także wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy, wydane w związku z wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Warto je mieć przy sobie — jako wydruk lub w telefonie.

Potrzebujesz pomocy?

Jeśli masz problem z dostępem do aborcji w Polsce – nie zwlekaj.
Skontaktuj się z nami jak najszybciej. Nasz zespół prawny może interweniować w Twoim imieniu, jeśli szpital odmawia wykonania świadczenia lub narusza Twoje prawa.

📧 Napisz do nas: pomocprawna@federa.org.pl
📞 Możesz też zadzwonić: 22 635 93 95 (pon.–pt., godz. 10:00–17:00)

• Wyjazd do kliniki za granicą

Legalne przerwanie ciąży jest możliwe nie tylko w Polsce – wciąż możesz skorzystać z tej opcji również za granicą. Dotyczy to m.in. Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Holandii, Szwecji czy Wielkiej Brytanii.

Z perspektywy polskiego prawa, osoba w ciąży nie ponosi żadnej odpowiedzialności karnej za aborcję wykonaną za granicą – nawet po 22. tygodniu, o ile zabieg został przeprowadzony zgodnie z przepisami kraju, w którym się odbył.

Jeśli chcesz wyjechać, masz prawo to zrobić – ta decyzja jest w porządku.
Jednocześnie zachęcamy, by rozważyć najpierw dostępne w Polsce ścieżki legalnego przerwania ciąży – szczególnie jeśli istnieją przesłanki zdrowotne. Aborcja w publicznym szpitalu w ramach NFZ to rozwiązanie, które przysługuje Ci z mocy prawa i nie wymaga wyjazdu ani dużych kosztów.

Zabieg za granicą wiąże się z dodatkowymi wydatkami (transport, nocleg, opłaty kliniczne), ale w niektórych sytuacjach może być wygodniejszą lub szybszą opcją – i to jest w pełni zrozumiałe.

📞 Jeśli planujesz wyjazd, skontaktuj się z organizacją Aborcja Bez Granic:
tel. +48 22 29 22 597 – organizacja wspiera w organizacji transportu, noclegu i może pomóc finansowo.

Możesz też odezwać się bezpośrednio do wspierających organizacji działających za granicą:

• • 🇩🇪 Niemcy – Ciocia Basia: ciocia.basia@riseup.net  | tel. 22 39 70 500
  • 🇦🇹 Austria – Ciocia Wienia: ciocia-wienia@riseup.net 
  • 🇳🇱 Holandia – Abortion Network Amsterdam: anamsterdam@riseup.net 
  • 🇨🇿 Czechy – Ciocia Czesia: ciocia_czesia@protonmail.com 

W Holandii ciążę można przerwać do 22. tygodnia, a w Wielkiej Brytanii – do 24. tygodnia bez ograniczeń. Późniejsze aborcje są możliwe w przypadku ciężkich, nieodwracalnych wad płodu – a ich interpretacja jest tam stosunkowo szeroka.

• Aborcja tabletkami w domu 

Legalne przerwanie ciąży w szpitalu publicznym w ramach NFZ jest dostępne i możliwe – to ścieżka, z której warto skorzystać, jeśli Twoje zdrowie lub życie jest zagrożone. Pomoc możesz też uzyskać za granicą – to opisane i realne rozwiązania.

Zdarza się jednak, że z różnych powodów osoba w ciąży nie jest w stanie skorzystać z żadnej z tych możliwości. Jeśli znajdujesz się w wyjątkowo trudnej sytuacji i rozważasz samodzielne przerwanie ciąży tabletkami – potraktuj to jako ostateczność i skontaktuj się z nami, zanim podejmiesz decyzję.

To nie jest rozwiązanie, które rekomendujemy, ale rozumiemy, że czasem okoliczności są naprawdę podbramkowe. Porozmawiamy z Tobą, wskażemy możliwe ścieżki, wyjaśnimy zagrożenia i przekażemy rzetelne informacje.

📞 22 635 93 95
info@federa.org.pl
poniedziałek–piątek, godz. 10:00–17:00

Jeśli ostatecznie zdecydujesz się na samodzielną aborcję farmakologiczną, pamiętaj:

• do 22. tygodnia ciąży nie popełniasz przestępstwa,
• poronienie wywołane tabletkami nie różni się od samoistnego – personel medyczny ma obowiązek udzielić Ci pomocy,
• w razie jakichkolwiek objawów, które Cię niepokoją – niezwłocznie zgłoś się do szpitala.

Więcej informacji o przebiegu aborcji farmakologicznej znajdziesz w naszej broszurze:
“Aborcja farmakologiczna w pytaniach i odpowiedziach”

Chcesz skonsultować swoją sytuację z prawniczką?
Napisz: pomocprawna@federa.org.pl

Potrzebujesz porady od lekarki ginekolożki?
Zadzwoń na Telefon Zaufania: 22 635 93 92
Napisz: ginekolozki@federa.org.pl

Szukasz sprawdzonych lekarzy lub lekarek ginekologii i położnictwa?
Napisz: monitoring@federa.org.pl