Na początku marca 2020 r. odbyło się posiedzenie Komitetu Ministrów Rady Europy, który zajmuje się monitorowaniem wykonania zaleceń płynących z wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Decyzje Komitetu w oparciu o m.in. raporty Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oraz Rzecznika Praw Obywatelskich, stwierdzają, że polski rząd powinien:
- zapewnić pacjentkom realną i efektywną możliwość odwołania się od decyzji odmawiającej aborcji;
- wprowadzić do prawa przepis o obowiązku szpitali do wskazywania innej placówki w przypadku zastosowania klauzuli sumienia;
- ustalić jasną i efektywną procedurę postępowania z pacjentką potrzebującą legalnej aborcji – procedurę, która da pacjentkom informacje, o krokach, które potrzebują podjąć i nie będzie zawierała bezprawnych wymogów (np. obligatoryjnej konsultacji psychologicznej), a także będzie przewidywała rozwiązanie na wypadek skorzystania przez lekarza z klauzuli sumienia;
- zbierać dane statystyczne o geograficznych rozbieżnościach w dostępie do aborcji (np. w woj. podkarpackim nie obywają się żadne zabiegi aborcji) oraz o liczbie szpitali, w których dochodzi do odmów z powodu klauzuli sumienia.
Jeśli do czasu kolejnego posiedzenia Komitetu w marcu 2021 r. nie zostanie odnotowany żaden progres w wykonaniu powyższych zaleceń, Komitet wyda tzw. rezolucję przejściową o poważniejszym wydźwięku niż dotychczasowe decyzje.
Marcowe posiedzenie dotyczyło wyroków dotyczących dostępu do legalnej aborcji i badań prenatalnych: Tysiąc p-ko Polsce (2007), R.R. p-ko Polsce (2011), P. i S. p-ko Polsce (2012). W wyrokach zawarte były jednak także zalecenia zmian natury systemowej. Niestety do dzisiaj, mimo upływu 13 lat od wydania pierwszego wyroku, żadne nie zostały wprowadzone.
| Wyroki te stwierdziły naruszenie przez państwo polskie praw człowieka poprzez zaniedbania w zapewnieniu dostępu do legalnej aborcji: zgwałconej nastolatce; kobiecie z poważną wadą wzroku; kobiecie, która została zmuszona do urodzenia dziecka z poważną wadą genetyczną, tj. zespołem Turnera. Z tego tytułu polski rząd wypłacił skrzywdzonym kobietom odszkodowania w łącznej kwocie 115 000 euro. |
Federacja będzie kontynuowała swój monitoring oraz rzecznictwo, by polski rząd wdrożył rekomendacje Komitetu i uszanował prawa reprodukcyjne tysięcy kobiet w Polsce.
Jak mówi nasza prawniczka Kamila Ferenc, która uczestniczyła w briefingu dla Komitetu Ministrów w Strasburgu na temat wykonywania ww. wyroków:
To jaskrawy przykład tego, jak traktuje się zdrowie i potrzeby kobiet w Polsce. O ile w innych sferach rząd pokazuje przynajmniej starania, o tyle sprawa dostępu do aborcji i badań prenatalnych w Polsce to wciąż temat tabu, w którym od kilkudziesięciu lat nie zmienia się nic. Kobiety wciąż odsyłane są od szpitala do szpitala i zdane same na siebie, nie mogą się nawet od odmowy odwołać. Światopogląd lekarzy jest ważniejszy od ich praw, a szpitale tworzą własne wewnętrzne, niezgodne z prawem procedury tak, by pacjentki zniechęcić.
Decyzje Komitetu Ministrów RE dot. wyroków Tysiąc, R.R., P. i S.
Kontakt dla mediów: