Klub .Nowoczesnej złożył 18. stycznia własny projekt ustawy zakładającej poprawę dostępu do antykoncepcji, poradnictwa z zakresu planowania rodziny i obiektywnej edukacji na temat seksualności człowieka i rodzicielstwa. Federacja uczestniczyła w konsultacjach nad projektem zgłaszając szereg uwag, z których część została uwzględniona m.in. dot. szybkiego i realnego dostępu do obowiązkowych konsultacji psychologicznych oraz ochrony praw pacjentek przed nadużywaniem klauzuli sumienia (stanowisko Zespołu Prawnego z rekomendacjami).
Pełny tekst projektu .Nowoczesnej z uzasadnieniem
Dostęp do aborcji w czterech przypadkach:
- na żądanie do 12 tygodnia ciąży na pisemne oświadczenie kobiety i po 3 dniach od odbytej konsultacji psychologicznej[1]. Podmiot zakontraktowany przez NFZ na ww. usługi ma obowiązek wyznaczyć konsultację w terminie nie późniejszym niż 7 dni (w przypadku ciąży trwającej dłużej niż 10 tygodni – maksymalnie 3 dni), a psycholog/-żka ma obowiązek wydać zaświadczenie pod koniec wizyty.
- ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, w tym zdrowia psychicznego;
- przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu;
- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego. Ważna zmiana: prokurator nie może odmówić wydania zaświadczenia
W przypadkach 3. i 4. aborcja jest możliwa do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety. W przypadku małoletniej powyżej 13. roku życia wymagana jest pisemna zgoda tej osoby i jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej poniżej 13. roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii.
Podmiot leczniczy ma obowiązek zapewnić dokonanie przerwania ciąży w najkrótszym terminie, a nie później jednak niż 7 dni po dniu konsultacji, chyba że uniemożliwia to stan jej zdrowia.
Edukacja seksualna
Edukacja w zakresie wiedzy o seksualności człowieka i rodzicielstwie ma być prowadzona poprzez indywidualne poradnictwo i w ramach systemu oświaty jako element podstawy programowej – obowiązkowe zajęcia w wymiarze min. 1 h tygodniowo w klasach I, IV i VII szkoły podstawowej oraz w klasie II lub III szkoły ponadpodstawowej. Treści mają obejmować m.in.: metody planowania rodziny, choroby przenoszone drogą płciową, orientację seksualnej człowieka i tożsamość płciową, asertywność, (cyber)przemoc, partnerstwo w sferze seksualnej (w tym „entuzjastyczna zgoda” jako warunek podejmowania aktywności seksualnej).
Świadome rodzicielstwo
W ramach prawa samostanowienia w sprawach prokreacji zapewnia się dostęp do refundowanych środków zapobiegania ciąży, w tym środków antykoncepcji mechanicznej, hormonalnej i awaryjnej (bez recepty).
Powiaty mają prowadzić system poradnictwa świadomej prokreacji dla osób powyżej 13. roku życia. Kobiecie w ciąży zapewnia się w pierwszej kolejności doradztwo zdrowotne, psychologiczne, socjalne i prawne, pozwalające na świadome i odpowiedzialne decydowanie o rodzicielstwie.
Klauzula sumienia
Szpitale prowadzące oddziały ginekologiczno-położnicze są zobowiązane do zapewnienia w ramach swojej działalności lekarzy, którzy nie odmawiają wykonania aborcji ze względów sumienia. Wojewoda ma też prawo nałożenia kar na lekarzy za przedłużanie ustawowych terminów przeprowadzenia aborcji.
Inne
Zniesienie obowiązku badań określających płeć obumarłego płodu w celu ułatwienia i przyspieszenia pochówku
Projekt .Nowoczesnej jest postępowy, gwarantuje wiele usług zdrowia reprodukcyjnego i wielu obszarach pokrywa się z projektem „Ratujmy Kobiety” (RK).
Memy podsumowujące założenia RK.
Główne różnice dotyczą:
– dostępności legalnej aborcji – w RK aborcja na żądanie do 12. tygodnia bez dodatkowych wymogów. W przypadku ciąży powstałej w wyniku czynu zabronionego – termin to 18. tydzień ciąży, a w przypadku wad płodu 24. tydzień, chyba że upośledzenie lub choroba uniemożliwia płodowi samodzielne życie (wtedy do końca ciąży). Małoletnia, która ukończyła 15. rok życia, samodzielnie podejmuje decyzję o przerwaniu ciąży.
– antykoncepcji – wg RK ma być bezpłatna i dostępna w ramach programów zdrowotnych realizowanych przez samorządy, a nie refundowana (różnica w wyborze procedury)
– edukacji seksualnej – RK zakłada obowiązkowy przedmiot „przygotowanie do życia w rodzinie i w społeczeństwie” dla klas 0-3 oraz „wiedza o seksualności człowieka” od klasy czwartej do końca edukacji szkolnej. Treści programowe przedmiotów zostały inaczej sformułowane, ale są w dużym stopniu zbieżne.
– klauzuli sumienia – RK przewiduje obowiązek zgłoszenia do NFZ i publicznego udostępnienia listy imion i nazwisk wszystkich lekarzy współpracujących ze świadczeniodawcą, którzy korzystają z klauzuli sumienia. NFZ ma rozwiązywać umowy z placówkami, które nie realizują świadczeń gwarantowanych.
– ochrony przed manipulacjami – RK wprowadza zakaz umieszczania treści i organizowania zgromadzeń przeciwnych przepisom RK w odległości mniejszej niż 100 m od podmiotów leczniczych, w szczególności szpitali ginekologicznych i położniczych, a także placówek edukacyjnych, takich jak szkoły i przedszkola.
– praw pacjenckich – RK daje osobom powyżej 15. r.ż. prawo do wyrażenia samodzielnej zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych z zakresu specjalizacji ginekologicznej, urologicznej lub dermatologicznej. RK wprowadza też znaczne ułatwienia w obszarze prawa do sprzeciwu dla kobiet, którym odmówiono wykonania zabiegu przerwania ciąży (art. 17).
Pełny tekst projektu „Ratujmy Kobiety”
Więcej o skutkach obowiązującej ustawy z 1993 r. na stronie.
[1] Art. 11, ust. 3 „Celem konsultacji, o której mowa w ust. 2, jest w szczególności ustalenie sytuacji zdrowotnej i życiowej kobiety, pomoc w rozwiązaniu jej problemów, między innymi poprzez wskazanie dostępnych form pomocy przysługujących kobietom w ciąży i po urodzeniu dziecka, poinformowanie kobiety o ochronie prawnej życia w fazie prenatalnej, o aspektach medycznych ciąży oraz przerwania ciąży, a także o środkach i metodach antykoncepcyjnych.”