W wyniku barier napotkanych w części państw Unii Europejskiej niektóre uchodźczynie na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowacji wracają tymczasowo na Ukrainę, aby uzyskać dostęp do aborcji, antykoncepcji i innych usług z zakresu zdrowia reprodukcyjnego. Nowe badanie wskazuje na pilną potrzebę podjęcia działań przez rządy państw, Unię Europejską, organizacje humanitarne i darczyńców. 

Kobiety z Ukrainy, które szukały schronienia w Unii Europejskiej, doświadczają szeregu systemowych barier w dostępie do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz wsparcia w wypadku przemocy ze względu na płeć na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowacji.

Nowe badanie opublikowane dzisiaj przez grupę dziewięciu krajowych i międzynarodowej organizacji praw człowieka, zatytułowane Kryzys w opiece zdrowotnej: Bariery w dostępie do usług z zakresu zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego dla uchodźczyń z Ukrainy w Polsce, Rumunii, Słowacji i na Węgrzech, dokumentuje alarmujący wpływ, jaki na uchodźczynie z Ukrainy wywierają w wymienionych krajach liczne, krzyżujące się bariery w dostępie do dobrej jakości usług z zakresu zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Z raportu wynika, że  z powodu tych przeszkód, niektóre uchodźczynie wracają tymczasowo na Ukrainę, aby uzyskać dostęp do niezbędnych usług zdrowia reprodukcyjnego, omijają legalne ścieżki dostępu do opieki zdrowotnej w tym zakresie  lub całkowicie rezygnują z tej niezwykle potrzebnej opieki.

Wnioski zawarte w raporcie opierają się na ponad 80. półstrukturalnych wywiadach z uchodźczyniami,  ekspertkami/ami, osobami i organizacjami wspierającymi uchodźczynie/uchodźców na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowacji, przeprowadzonych między lipcem 2022 a kwietniem 2023 roku.  Raport wskazuje, że wiele uchodźczyń z Ukrainy, które potrzebują dostępu do usług opieki zdrowotnej, takiej jak antykoncepcja, opieka aborcyjna i opieka okołoporodowa, jest narażonych na szkodliwą zwłokę, niepokój i strach, obciążenia finansowe, instytucjonalny rasizm i opiekę niespełniającą standardów, co ma bezpośrednie konsekwencje dla ich zdrowia i samopoczucia.

„Unia Europejska obiecała zapewnić uchodźczyniom i uchodźcom z Ukrainy schronienie i opiekę. Jednak kobiety z Ukrainy, które są teraz na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowacji, doświadczają zupełnie innej rzeczywistości, gdy potrzebują dostępu do usług z zakresu zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Zamiast opieki i ochrony, napotykają tor przeszkód w postaci restrykcji, chaosu, stygmatyzacji i dyskryminacji” – powiedziała Leah Hoctor, Dyrektorka Regionalna ds. Europy w Center for Reproductive Rights. „Zdrowie i dobrostan uchodźczyń z Ukrainy są zagrożone z powodu niezapewnienia im dostępu do podstawowych i niezbędnych usług opieki zdrowotnej i wsparcia, potęgując krzywdę, której doznały w wyniku inwazji na Ukrainę„.

Węgry, Polska, Rumunia i Słowacja, to jedne z najbardziej restrykcyjnych środowisk w Europie w zakresie zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych oraz wsparcia w wypadku przemocy ze względu na płeć. Raport wskazuje, że bariery, które napotykają uchodźczynie z Ukrainy to restrykcje prawne, bariery związane z kosztami, braki informacyjne, niska jakość opieki i brak podstawowych usług.

Raport analizuje również poważne wyzwania, jakich doświadczają organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obrończynie praw człowieka na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowacji, które udzielają pomocy o krytycznym znaczeniu dla uchodźczyń z Ukrainy. Wiele z nich dostaje groźby, zmaga się z zastraszaniem i nękaniem, a także z niepewnością finansową i operacyjną w państwach gdzie prawa seksualne i reprodukcyjne nie są traktowane priorytetowo.

W raporcie wymieniono szereg pilnych działań, które Unia Europejska, rządy państw i podmioty zajmujące się pomocą humanitarną powinny teraz podjąć, aby odpowiedzieć na ustalenia wynikające z raportu.