Ministrowie państw członkowskich UE na posiedzeniu Rady do Spraw Ogólnych 22 czerwca 2021 r. przesłuchają Polskę i Węgry w trybie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE).
Artykuł 7 jest mechanizmem przewidzianym w TUE, mającym na celu pociągnięcie do odpowiedzialności rządów, których działania zagrażają praworządności, prawom człowieka i demokracji.
Wznowienie przesłuchań w sprawie sytuacji w Polsce i na Węgrzech na podstawie art. 7 jest mocnym sygnałem Rady, że naruszenia zasad UE nie pozostaną niezauważone. Ministrowie UE mają obowiązek nadrobić stracony czas i wykazać gotowość do podjęcia dalszych działań, ponieważ sytuacja zarówno w Polsce, jak i na Węgrzech wciąż się pogarsza.
Komisja Europejska po raz pierwszy powołała się na art. 7 TUE w grudniu 2017 r. w odpowiedzi na dramatyczną erozję niezależności sądownictwa w Polsce przez rząd PiS. Jednak Rada UE, składająca się z państw członkowskich, ostatnie formalne przesłuchanie w sprawie sytuacji w Polsce przeprowadziła we wrześniu 2018 r.
Podczas gdy działania UE utknęły w martwym punkcie, polski rząd coraz bardziej przejmował kontrolę nad sądownictwem. Wielu sędziów i prokuratorów stanęło w obliczu arbitralnych, motywowanych politycznie postępowań dyscyplinarnych za wypowiadanie się przeciwko tzw. reformie sądownictwa. Rząd niezmiennie wykorzystuje politycznie skompromitowany, składający się z nielegalnie powołanych sędziów Trybunał Konstytucyjny w celu forsowania projektów swojej politycznej agendy, uderzającej w prawa człowieka, a ostatnio drastycznie w prawa kobiet.
W październiku 2020 r., na polecenie polskiego rządu, nielegalny Trybunał Konstytucyjny bezprecedensowo ograniczył kobietom prawa seksualne i reprodukcyjne, usuwając embriopatologiczną przesłankę dostępu do aborcji. W kwietniu 2021 r. rząd wykorzystał ten sam trybunał do uchylenia mandatu rzecznika praw obywatelskich oraz do podważenia wiążącego charakteru orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach przeciwko Polsce. Zgodność konwencji stambulskiej z polską konstytucją ma być również przedmiotem kontroli tegoż Trybunału.
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny razem z innymi organizacjami prawnoczłowieczymi w Polsce i organizacjami partnerskimi w Europie od decyzji pseudo-Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji prowadzi aktywne rzecznictwo, aby Unia Europejska nie lekceważyła postępującej erozji praworządności w Polsce i aby zauważyła do jakiego stopnia dysfunkcyjne instytucje wpływają na naruszenia fundamentalnych praw obywateli i obywatelek, które wchodzą zakres podstawowych wartości Unii Europejskiej zgodnie z art. 2 TUE. Ostatnio, w kwietniu 2021 r. w imieniu Wielkiej Koalicji za Równością i Wyborem napisałyśmy list do Prezydencji Portugalskiej o podjęcie tematu naruszeń rządów prawa i praw człowieka w Polsce. W grudniu 2020 r. razem z organizacjami należącymi do Wielkiej Koalicji zwracałyśmy się w tej sprawie do odpowiednich komisarzy i komisarek Komisji Europejskiej.
“Łamanie zasad praworządności w Polsce powinno być oceniane w ścisłym związku z prawami człowieka, a zwłaszcza praw kobiet, które w ostatnim czasie stały się zakładnikami upolitycznionych instytucji. Wzywamy Unię Europejską, żeby rekomendacje, które skieruje do Polski po dzisiejszym przesłuchaniu, odzwierciedliły ten oczywisty związek” – stwierdziła Urszula Grycuk koordynatorka ds. rzecznictwa międzynarodowego Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny.