Pojęcie “zdrowie reprodukcyjne” jest dosłownym tłumaczeniem angielskiego terminu reproductive health, używanego powszechnie w dokumentach międzynarodowych odnoszących się do problematyki zdrowia kobiet. Wbrew powszechnym wyobrażeniom, pojęcie zdrowia reprodukcyjnego kobiet nie odnosi się wyłącznie do okresu prokreacji. Dbałość o nie jest istotnym elementem właściwej troski o zdrowie w ciągu całego życia kobiety.
Definicja zdrowia reprodukcyjnego została wypracowana na Międzynarodowej Konferencji ds. Ludności i Rozwoju, która odbyła się w 1994 roku w Kairze. Pojęcie zdrowie reprodukcyjne zostało umieszczone w dokumencie końcowym Konferencji i oznacza „stan pełnego dobrostanu (well-being) w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym, a nie wyłącznie brakiem choroby lub niedomagań, we wszystkich sprawach związanych z układem rozrodczym oraz jego funkcjami i procesami”. Zapis ten został potwierdzony dorobkiem IV Międzynarodowej Konferencji w sprawach Kobiet w Pekinie zaledwie rok później (1995). Platforma Działania wypracowana w ramach tej Konferencji stanowi kolejne ważne źródło definicji pojęć “zdrowie reprodukcyjne“.
Zdrowie reprodukcyjne oznacza zatem, że ludzie mogą prowadzić satysfakcjonujące i bezpieczne życie seksualne oraz że mają zdolność do reprodukcji, jak również swobodę decydowania o tym, czy, kiedy i ile chcą mieć dzieci.
Z tego ostatniego warunku wynika prawo mężczyzn i kobiet do:
- odpowiedniej informacji oraz możliwości korzystania z bezpiecznych, skutecznych, przystępnych finansowo oraz akceptowanych metod planowania rodziny;
- odpowiednich usług służby zdrowia, zapewniających kobietom bezpieczną ciążę i poród, a parom – najlepszą szansę posiadania zdrowego potomstwa.
Opieka nad zdrowiem reprodukcyjnym obejmuje:
- usługi planowania rodziny, w tym: poradnictwo i edukację;
- opiekę nad kobietą w ciąży, bezpieczny poród oraz opiekę po porodzie;
- opiekę prenatalną nad płodem, opiekę noworodkiem, karmienie piersią;
- zapobieganie i leczenie niepłodności;
- zapobieganie niepożądanej ciąży;
- możliwość bezpiecznego przerywania ciąży;
- leczenie infekcji narządów rodnych, chorób przenoszonych drogą płciową i innych dolegliwości układu rozrodczego;
- informację i poradnictwo dotyczące seksualności człowieka, odpowiedzialnego rodzicielstwa;
- profilaktykę i leczenie nowotworów narządów płciowych oraz raka piersi;
- opiekę zdrowotną nad nastolatkami i kobietami w okresie menopauzy.
Źródła:
Prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne. Przewodnik, Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa, 2001
Zdrowie znaczy życie. Jak dbać o zdrowie – poradnik dla dziewcząt i kobiet, Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa, 2013
Platforma Działania IV Światowej Konferencji w sprawach Kobiet, 94 Program Działania Konferencji na rzecz Ludności i Rozwoju, Kair 1994, 7.2, Pekin, 1995