Prawie sto lat temu doktor Gräfenberg wyprodukował w Berlinie pierwsze spirale ze srebrnego drutu połączonego z jedwabnymi nićmi. Miedziane wkładki wymyślił dr Zipper z Chile w latach 60. XX wieku. Do połowy XX wieku stosowano także tzw. pessaria, metalowe „zatyczki” umieszczane w szyjce macicy. Metoda ta była nieskuteczna i niebezpieczna, gdyż mogła wywołać poważne infekcje.
Współczesne wkładki wewnątrzmaciczne dzielą się na dwie grupy – z hormonami i bez:
- Wkładki z miedzią, poprzez swoje chemiczne działanie, uniemożliwiają zapłodnienie. Plemniki są mniej ruchome i nie docierają do jajowodów. Miedź może mieć też wpływ na komórkę jajową i jej zdolność do zapłodnienia. Podejrzewa się też, że wkładki wewnątrzmaciczne mogą wpływać na endometrium i utrudniać implantację (z medycznego punktu widzenia mówimy o ciąży od momentu implantacji).
- Wkładki z hormonem działają podobnie jak te z miedzią, ponadto wpływają na jakość śluzu szyjkowego, przez co plemniki nie mogą wniknąć w głąb macicy. U niektórych kobiet mogą też blokować owulację.
Wkładki z miedzią kosztują kilkadziesiąt złotych, a te z hormonami ok. 600 zł. Lekarz/lekarka NFZ ma obowiązek założyć/usunąć wkładkę ubezpieczonej pacjentce bez konieczności wnoszenia dodatkowych opłat, choć dochodzą do nas głosy o trudnościach z wyegzekwowaniem tego prawa. Prosimy o zgłaszanie ich do Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Wkładkę zakłada lekarz/lekarka ginekolożka. Najlepiej zrobić to w ostatnim dniu miesiączki lub zaraz po niej. Istnieje możliwość otrzymania miejscowego znieczulenia. Lekarz/lekarka powinien/powinna dokładnie wyjaśnić procedurę. Po wprowadzeniu wkładki do macicy jej niteczki przycina się tak, aby nie przeszkadzały we współżyciu. Po założeniu, w zależności od modelu wkładki może ona zostać w macicy od 3 do nawet 12 lat. Można oczywiście usunąć ją wcześniej w gabinecie lekarskim. Przynajmniej raz w miesiącu warto sprawdzać palcem, czy końcówki nitek wystające z szyjki są wyczuwalne. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy się udać na kontrolę lekarską.
Istnieje szereg przeciwwskazań do stosowania wkładki. Lekarz/lekarka powinna przeprowadzić dokładny wywiad i zrobić badania. Jeśli masz skłonność do anemii czy obfite miesiączki, ta metoda może nie być dla Ciebie odpowiednia. Kobiety, które miały ciążę pozamaciczną albo w ostatnim roku miały chorobę przenoszoną drogą płciową nie powinny zakładać spirali. Również w przypadku nowotworów lub podobnych chorób w rodzinie, wkładka może nie być odpowiednia.
Źródła:
Museum of Contraception and Abortion, Wiedęń, http://en.muvs.org/contraception/spirals/
Family Planning: Global Handbook for Providers, A WHO Family Planning Cornerstone, World Health Organization, USAID, Johns Hopkins University, 2007
Grzywacz A., portal solidarnewzdrowiu.pl