Federacja włączyła się w konsultacje nt. Aktualizacji Społecznego Raportu Alternatywnego (dalej: Raport) z realizacji Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami (dalej: Konwencja) przedstawiając swoje stanowisko odnosząc się m.in. do kwestii obowiązujących przesłanek do aborcji.
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny to organizacja ekspercka, posiadająca status konsultacyjny ECOSOC, od 25 lat zajmująca się monitorowaniem i podejmowaniem działań na rzecz przestrzegania praw reprodukcyjnych, w tym osób z niepełnosprawnościami. Federacja popiera także starania organizacji pozarządowych na rzecz systemowej poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami w Polsce. W mniemaniu Federacji instytucje państwowe wciąż powinny czynić nakłady w celu osiągnięcia lepszej ochrony zdrowia, prawa do edukacji czy udziału w życiu publicznym i społecznym tych osób. Również rodzicom i opiekunom dzieci i osób dorosłych z niepełnosprawnościami należy się wsparcie na godnym poziomie.
Federacja chciałaby jednakże przedstawić zdanie polemiczne wobec jednego z punktów Raportu. Chodzi mianowicie o interpretację art. 5 (równość i dyskryminacja) i 10 Konwencji (przyrodzone prawo do życia). Autorzy Raportu zadają w tym kontekście pytanie „Czy i kiedy planowana jest taka zmiana prawna, by niepełnosprawność nie była przesłanką do aborcji?”.
Federacja pragnie podkreślić, że w świetle obowiązującego obecnie w Polsce prawa to nie niepełnosprawność jest przesłanką dopuszczającą przerwanie ciąży. Zgodnie z art. 4a pkt. 2 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. 1993 nr 17 poz. 78 ze zm.) jest nią sytuacja, gdy „badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu”. Często do zabiegu aborcji z tego przepisu kwalifikowane są sytuacje embriopatologiczne nie dające w ogóle płodowi szans na przeżycie. Wówczas alternatywą jest oczekiwanie na jego śmierć przed lub tuż po porodzie, co powinno być przedmiotem decyzji należącej wyłącznie do kobiety w ciąży.
Stosowanie językowych uproszczeń zaciemnia prawdziwy obraz sytuacji, utrudniając egzekwowanie prawa do terminacji ciąży w praktyce. Dodać należy, że – jak pokazują doświadczenie Federacji, raport z monitoringu procedur dostępu do legalnej aborcji w polskich szpitalach (https://federa.org.pl/raport-dzien-dobry-chce-przerwac-ciaze-o-procedurach-dostepu-do-legalnej-aborcji-w-polskich-szpitalach/), doniesienia medialne czy raport Komisarza Praw Człowieka Rady Europy z dnia 15 czerwca 2016 r. (CommDH(2016)23) – przestrzeganie tego prawa (jednego z najbardziej restrykcyjnych w Europie) już teraz występuje w stopniu znikomym i istnieją całe regiony w Polsce, gdzie nie ma w ogóle dostępu do legalnej aborcji.
Tymczasem prawo do legalnej i bezpiecznej aborcji jest jednym z podstawowych praw kobiet, wypływającym z ich godności, poszanowania autonomii i prawa do ochrony życia prywatnego, gwarantowanych aktami prawa międzynarodowego.
Z całą stanowczością należy podkreślić, że prawo do aborcji nie jest i nie powinno być postrzegane jako przeciwstawne lub konkurencyjne wobec praw osób z niepełnosprawnościami. Istnienie tego prawa nie umniejsza też pozycji osób z niepełnosprawnościami w społeczeństwie, nie odbiera im godności ani szacunku. Jeżeli wciąż do wykonania jest praca na rzecz integracji społecznej i wkluczania tych osób i zapewniania im realnego dostępu do życia społecznego, publicznego czy kulturalnego, to wynika ona z innych przyczyn niż prawo kobiety do decydowania o sobie, swoim ciele i życiu. To ostatnie nie jest bowiem zamachem na dobrostan osób z niepełnosprawnościami, których przyrodzonej godności i równości wobec prawa nikt nie neguje. Nie można natomiast oddzielać ciąży od kobiety ani zrównywać jej statusu prawnego i statusu prawnego płodu. Stałoby to w sprzeczności z polskim porządkiem prawnym, który za pomocą Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje poszanowanie niezbywalnej i przyrodzonej godności człowieka (art. 30), prawa do decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47), a ochronę stanu ciąży reguluje z perspektywy kobiety jako podmiotu praw (art. 68 ust. 3: „Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.”; art. 18: „[…] rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”).
Raz jeszcze należy zatem powtórzyć, że prawo kobiety do zakończenia ciąży w sposób legalny i bezpieczny, m. in. w sytuacji, gdy „badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu” nie godzi w prawo do życia i zakaz dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami. Natomiast odebranie kobietom tego prawa spowoduje poważne krzywdy i zmusi je do doświadczania tragicznych sytuacji wbrew swej woli.
W związku z powyższym Federacja zachęca autorów Raportu do zweryfikowania swego stanowiska na temat prawa do przerywania ciąży i uwzględnienia perspektywy kobiety i jej praw reprodukcyjnych.